در برخی موارد که فرد دسترسی مستقیم به انتخاب وکیل ندارد مانند افرادی که در حبس هستند یا امور اداری داخلی برای افرادی که خارج از کشور هستند، این کار را به فرد دیگری می سپارد تا به جای خودش فرد مناسبی را به عنوان وکیل اصلی تعیین کند چنین وکیلی که توسط فرد دیگر (غیر مستقیم) انتخاب میشود وکیل مع الواسطه می گویند. حال سوالی که ممکن است در این زمینه به ذهن خطور کند این باشد که اساسا این دو عنوان چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ پیش از پاسخ به این سوال لازم به ذکر است که وکیل پایه یک و پایه دو دادگستری هردو این اجازه را دارند که در زمینه انجام وکالت در امور حقوقی فعالیت نمایند ولی در بعضی امور با یکدیگر تفاوت دارند. «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را بر انجام امری نایب خود قرار می‌دهد.
کسانی که در یکی از رشته های حقوق یا الهیات و معارف اسلامی در مقطع کارشناس فارغ التحصیل شوند میتواند در دوره آزمون وکالت که هر سال یکبار برگزار میشود شرکت کنند. پس از قبولی در این آزمون و فعالیت به عنوان کارآموز زیر نظر وکیل سرپرست میتواند با اخذ مجوز دفتر کاری خود را تاسیس کند. بر اساس ماده 35 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در دادگاه ها طرفین دعوا می‌توانند وکیلی برای خود انتخاب کنند. در صورتی که شخصی قادر به انتخاب وکیل نباشد دادگاه موظف است که برای او امکانات تعیین وکیل را فراهم کند.
وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مامور میشود. گروه وکلای آراز فرتاک به عنوان یکی از برندهای موفق موسسات حقوقی، با فعالیت چندین ساله در غرب تهران، همواره پذیرای موکلینی است که نگران احقاق حق خود در محاکم قضایی هستند. این شخص نماینده یا نائب همان وکیل است، بنابراین وکیل در تعریف حقوقی کسی است که از طرف شخص دیگر (حقیقی یا حقوقی) با عقد قرارداد وکالت، برای انجام کاری نماینده و مأمور طرف مقابل (موکل) می شود.
- مگر اینکه پروانه خود را نزد مرجع مربوطه به صورت موقت تودیع کنند؛ اما شخصی که فارغ‌التحصیل رشته حقوق است و پروانه وکالت ندارد، امکان استخدام در این شرکت‌ها را بدون محدودیت خواهد داشت.
- هموطن کارت بصورت تک نفره و با دفعات استفاده نامحدود تا پایان اعتبار هموطن کارت قابل استفاده می باشد.
- بدانیدکه： طبق ماده ۵۱۴ ق.آ.د.ک نگهداری محکومان و متهمان در یک مکان ممنوع است.
- نسبت به اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری امورات خود در محاکم ، توسط وکیل دادگستری اقدام نمایند.
- البته اگر وکیل تسخیری مایل نباشد که به‌صورت رایگان وکالت کند، میتواند از دادگاه تقاضای حق‌الزحمه نماید و همان طور که ذکر شد، حق‌الوکاله‌ی وی از ردیف های مربوط به بودجه‌ی دادگستری پرداخت میشود و بر اساس مقدار کاری است که انجام شده و از تعرفه‌ی قانونی تجاوز نمی‌کند.
مفهوم وکیل پایه یک دادگستری عنوانی است که بسیار مورد استفاده عموم قرار می گیرد اما شاید تفاوت این مفهوم یعنی وکیل پایه یک دادگستری را با سایر مفاهیم همچون وکیل پایه دو دادگستری یا وکیل قضایی یا مشاور حقوقی ندانند. اشخاصی که واجد معلومات کافی برای وکالت باشند ولی شغل آنها وکالت در دادگستری نباشد اگر بخواهند برای اقربای سببی یا نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم وکالت بنمایند ممکن است به آنها در سال سه نوبت جواز وکالت اتفاقی داده شود که به وکیلی که به این طریق وکالتی را میپذیرد وکیل اتفاقی می گویند. موسسه حقوقی عدالت خواهان پایا مهر، یک موسسه حقوقی با تجربه چندین ساله، در زمینه های مختلف حقوقی است.
وکیل کیست و چه وظایف
عبارت است اینکه شخصی به طور رسمی یا عادی جهت انجام امور کاری یا اداری خود به شخص دیگری وکالت می دهد. مشاوره حقوقی در امور کیفری و در امور حقوقی مربوط به روابط خصوصی اشخاص نقش مهمی دارد. در صورتی که موکل در دادگاه برنده شود دادگاه میتواند طرف دیگر دعوا را به پرداخت حق‌الوکاله وکیل معاضدتی محکوم کند، این حق برابر ۵ درصد از حکم صادره بر علیه طرف دیگر می‌باشد، اگر موکل در دادگاه برنده نشود هیچ حق‌الوکاله‌ای به وکیل تعلق نمی‌گیرد. مبلغی که موکل در ابتدا به وکیل جهت مشاوره پرداخت می‌نماید حق مشاوره نام دارد و مبلغ آن عرف و روال خاصی ندارد و تابع مواردی مانند شهرت، مدت زمان مشاوره، نوع دعوی و… می‌باشد. در مورد دعاوی کیفری، مبلغ حق‌الوکاله عرف و روال خاصی وجود ندارد و تابع دعوی، وضعیت طرفین، روند دادرسی، سختی کار، حجم پرونده و… می‌باشد. 5- شرکت در جلسات دادرسی مدنی و کیفری دادگاه‌ها حداقل ماهی دو مرتبه و تهیه گزارش از پرونده‌های مذکور.
ویژگی های یک وکیل حرفه ای
درصورتی که مؤسسه ی معاضدت قضایی لازم بداند که توضیحاتی از تقاضاکننده بخواهد، مشارالیه به وسیله ی نامه یا اخطار، احضار می شود ولی هرگاه اقامتگاه متقاضی خارج از محل معاضدت قضایی باشد، تحقیقات به وسیله ی یکی از وکلا یا دفتر کل دادگستری محل یا دفتر دادسرای محل اقامت تقاضاکننده به عمل می آید. کسانی که دور از مؤسسه ی مذکور هستند، می توانند به وسیله ی دفتر کل دادگستری اقامت خود را تقاضا نمایند. در این صورت دفتر کل دادگستری موظف است که تقاضانامه را به انضمام مستندات و مدارکی که ذیلاً اشاره می شود، در اسرع وقت به دبیرخانه ی معاضدت قضایی ارسال دارند.
وکیل قضایی به وکیلی گفته میشود که پروانه وکالت داشته و به همین علت حق وکالت از اشخاص را در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی دارد. برای اینکه شخصی بتواند وکیل قضایی شود، باید در رشته حقوق تحصیل کرده و پس آن با قبولی در آزمون وکالت، از کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه، پروانه وکالت دادگستری دریافت کند. وکیل قضایی برای رسیدن به این درجه از مراحلی می‌بایست عبور کند که شامل امتحانات کتبی و شفاهی بوده و در این راستا فرد میتواند وکیل پایه یک دادگستری شود. وکلای پایه یک دادگستری از مجرب‌ترین وکلا محسوب می‌شوند که در تمامی امور حقوقی حق مداخله و پیگیری امور را دارند در حالی که وکلای پایه دو دادگستری از اختیارات محدودتری برخوردار هستند. آزمون وکالت در ایران توسط دو نهاد کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلای قوه قضاییه برگزار میشود. افرادی که در آزمون کانون وکلای دادگستری شرکت می‌کنند پس از موفقیت در آزمون وکالت و گذراندن دوره کارآموزی و آزمون آن به عنوان وکیل پایه یک دادگستری مشغول به کار می‌شوند.
وکیل باید چیزی را که به جای موکل خود دریافت می کند به وی بدهد، اگر برای اعمال مسئله ای دو و یا چند وکیل مشخص شده باشد هیچ نمی تواند بدون دیگری و یا دیگران در مسئله ای دخالت کند و در صورتی که وکیل وکالت در توکیل نداشته باشد نمی تواند اعمال مسئله ای را به فرد دیگری بدهد. مورد وکالت باید موردی باشد که بر اساس قانون و یا به طور طبیعی در انحصار فرد نباشد مانند وکالت در مجلس معامله که می بایست خودش انجام دهد و این امکان را ندارد که فرد دیگری را به عنوان وکیل انتخاب کند. دیگر اینکه خود فرد موکل بتواند آن را انجام دهد، به عنوان مثال فردی که ورشکسته شده است از دخالت در اموال ممنوع بوده و نمی تواند در خصوص آن به فرد دیگری وکالت دهد. وکیل دادگستری نمی تواند از اسرار موکل خود و اطلاعاتی که به عنوان مشکل حقوقی به وی ارجاع داده است سوء استفاده کرده و از اسرار موکل به ضرر وی استفاده نماید . نایب السلطنه را در دوره صفویه وکیل می‌گفتند و عنوان وکیل الرعایا هم از همین‌جا برخاسته است.
بعد از پایان مرحله‌ی کارآموزی، کارآموزان وکالت پروانه‌ی پایه دو دریافت می‌کردند و پس از دو سال می‌توانستند پروانه پایه یک دریافت نمایند. اما در سال 98 نحوه دریافت پروانه پایه یک وکالت در مرکز مشاوران قوه قضاییه با تغییرات قابل توجهی روبرو شده است. وکلای پذیرفته شده در آزمون وکالت کانون وکلا ، پس از طی دوران کارآموزی وکالت ، می بایست مجددا در آزمونی تحت عنوان آزمون اختبار شرکت کنند و قبول بشوند تا به آنها وکیل پایه یک دادگستری گفته شود . بنابراین هر شخصی که صرفا تحصیلات حقوقی داشته باشد ، وکیل نیست و تا قبل از احراز شرایط و شرکت در آزمون ، اگر قصد داشته باشد به امور حقوقی بپردازد ، تحت عنوان کارشناس حقوقی یا مشاور حقوقی شناخته می شود ؛ نه وکیل .